Μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο έχει αποδειχθεί ότι το δεύτερο φάρμακο για τη νόσο Αλτσχάιμερ την επιβραδύνει, κάτι που δημιουργεί ελπίδες για αποτελεσματική θεραπεία.
Σύμφωνα με τα όσα δήλωσαν οι ειδικοί, βρισκόμαστε πλέον στην αρχή της διάθεσης φαρμάκων, κάτι που πρόσφατα φαινόταν αδύνατον.
Η εταιρεία Eli Lilly ανέφερε ότι το φάρμακό της, το donanemab, επιβραδύνει τον ρυθμό της νόσου Αλτσχάιμερ κατά περίπου ένα τρίτο. Ωστόσο, δύο εθελοντές, και πιθανόν ένας ακόμα πέθαναν εξαιτίας οιδήματος στον εγκέφαλο.
Το donanemab λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο με το lecanemab, το οποίο φιλοξενήθηκε σε πρωτοσέλιδα του παγκοσμίου Τύπου, όταν αποδείχθηκε ότι επιβραδύνει τη νόσο.
Και τα δύο αφορούν σε αντισώματα όπως αυτά που παράγει ο οργανισμός για να επιτεθεί στους ιούς, ωστόσο τα συγκεκριμένα έχουν κατασκευαστεί για να απομακρύνουν ένα κολλώδες «σκουπίδι» από τον εγκέφαλο, που ονομάζεται «βήτα αμυλοειδές».
Το εν λόγω αμυλοειδές συσσωρεύεται στους χώρους μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων, σχηματίζοντας χαρακτηριστικές πλάκες που αποτελούν ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της νόσου Αλτσχάιμερ.
«Η επί δεκαετίες μάχη για την εξεύρεση θεραπειών για τη νόσο Αλτσχάιμερ αλλάζει», δήλωσε η δρ. Καθ Μάμερι, υπεύθυνη της κλινικής για τις γνωστικές διαταραχές στο Εθνικό Νοσοκομείο Νευρολογίας και Νευροχειρουργικής του Ηνωμένου Βασιλείου.
«Μπαίνουμε τώρα στην εποχή της τροποποίησης της νόσου, όπου θα μπορούσαμε ρεαλιστικά να ελπίζουμε να θεραπεύσουμε και να διατηρήσουμε κάποιον με νόσο Αλτσχάιμερ, με την μακροπρόθεσμη διαχείρισή της και όχι μόνο με υποστηρικτική φροντίδα».
Οι πλήρεις λεπτομέρειες της δοκιμής της Eli Lilly δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί, ωστόσο έχουν κοινοποιηθεί τα βασικά ευρήματα:
• Συμμετείχαν 1.734 άτομα στα πρώτα στάδια της νόσου Αλτσχάιμερ
• Το Donanemab χορηγήθηκε ως μηνιαία έγχυση μέχρι να εξαφανιστούν οι χαρακτηριστικές πλάκες στον εγκέφαλο
• Ο ρυθμός της νόσου επιβραδύνθηκε συνολικά κατά περίπου 29% – και κατά 35% σε μια ομάδα ασθενών που οι ερευνητές θεωρούσαν ότι ήταν πιο πιθανό να ανταποκριθούν.
• Οι ασθενείς που έλαβαν το φάρμακο ανταπεξήλθαν περισσότερο στην καθημερινότητά τους, όπως για παράδειγμα, συζητώντας τα τρέχοντα γεγονότα, να οδηγούν ή ασχολούμενοι με τα χόμπι τους.
• Το πρήξιμο του εγκεφάλου ήταν μια συχνή παρενέργεια σε έως και το ένα τρίτο των ασθενών.
«Είμαστε ικανοποιημένοι από τα πιθανά κλινικά οφέλη που μπορεί να προσφέρει η donanemab, αν και, όπως σε πολλές αποτελεσματικές θεραπείες για εξουθενωτικές και θανατηφόρες ασθένειες, υπάρχουν κίνδυνοι που μπορεί να είναι σοβαροί και απειλητικοί για τη ζωή», δήλωσε ο δρ. Μαρκ Μιντούμ, αντιπρόεδρος του ομίλου Eli Lilly για την έρευνα και ανάπτυξη νευροεπιστημών.
Η εταιρεία δήλωσε ότι θα ξεκινήσει τη διαδικασία έγκρισης του φαρμάκου για χρήση στα νοσοκομεία τους επόμενους μήνες.
Η δρ. Λιζ Κούλθαρντ, από το πανεπιστήμιο του Μπρίστολ, δήλωσε ότι υπάρχουν «σημαντικές παρενέργειες» και έλλειψη μακροπρόθεσμων δεδομένων, αλλά το φάρμακο θα μπορούσε να «βοηθήσει τους ανθρώπους να ζήσουν καλά με τη νόσο Αλτσχάιμερ για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα».
Η ύπαρξη δύο φαρμάκων που επιβραδύνουν την ασθένεια στοχεύοντας στο αμυλοειδές στον εγκέφαλο έχει επίσης πείσει τους επιστήμονες ότι βρίσκονται στον σωστό δρόμο ύστερα από δεκαετίες αποτυχημένων προσπαθειών.
«Αυτό θα πρέπει να καταρρίψει κάθε παρατεταμένη αμφιβολία σχετικά με αυτή την προσέγγιση», δήλωσε ο καθηγητής Τζον Χάρντι, από το βρετανικό ινστιτούτο έρευνας για την άνοια, το έργο του οποίου οδήγησε στην ιδέα της στόχευσης του αμυλοειδούς, πριν από 30 χρόνια. Και συμπλήρωσε πως «Η ύπαρξη δύο φαρμάκων είναι πολύ καλή για τον ανταγωνισμό».
Η δρ. Σούζαν Κόλχας, από το Alzheimer’s Research του Ηνωμένου Βασιλείου δήλωσε πως «Η έρευνα για το Αλτσχάιμερ είναι μια πολύ σημαντική εξέλιξη. Βρισκόμαστε τώρα στην αρχή μιας πρώτης γενιάς θεραπειών για τη νόσο, κάτι που πολλοί θεωρούσαν αδύνατο μόλις πριν από μια δεκαετία».
Ωστόσο, τα φάρμακα αυτά φαίνεται να λειτουργούν μόνο στα πρώτα στάδια της νόσου, δηλαδή πριν ο εγκέφαλος υποστεί μεγάλη βλάβη.
Και αν εγκριθούν στο Ηνωμένο Βασίλειο, θα χρειαστεί ακόμα μια επανάσταση στον τρόπο διάγνωσης της νόσου για να γίνει η διαφορά.