O φλοιός στο ηφαίστειο Φλεγραία Πεδία (Campi Flegrei) κοντά στη Νάπολη της Νότιας Ιταλίας αποδυναμώνεται και γίνεται πιο επιρρεπής σε μια ρήξη, «καθιστώντας πιθανότερη μια έκρηξη», σημειώνει έρευνα που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην επιθεώρηση Communications Earth & Environment.
The Campi Flegrei volcano in Italy has become weaker and more prone to rupturing, suggests a new study led by Professor Christopher Kilburn @UCLHC @ES_UCL @uclmaps with @INGV_press interpreting recent patterns of ground uplift and mini local earthquakes https://t.co/CnSIJBIzKN pic.twitter.com/CGJCRIS6eu
— UCL News (@uclnews) June 9, 2023
Αν η έκρηξη του ηφαιστείου -υπερηφαίστειο το ονομάζουν οι επιστήμονες- είναι παρόμοια με την τελευταία μεγάλη του πριν από περίπου μισή χιλιετία, τότε θα εκσφενδονιστούν λάβα, τέφρα και ηφαιστειακά αέρια μέχρι τη στρατόσφαιρα!
Αυτό θα οδηγούσε σε τσουνάμι 33 μέτρων και στη διασπορά θείου και τοξικής τέφρας, που θα μπορούσε να βυθίσει για χρόνια τη Γη σε χειμώνα, προκαλώντας καταστροφές στις σοδειές και στην άγρια πανίδα και χλωρίδα.
Τον μέγιστο κίνδυνο αντιμετωπίζουν οι περίπου 500.000 κάτοικοι της περιοχής γύρω από το ηφαίστειο, πολλοί εκ των οποίων στην παράκτια πόλη Ποτσουόλι.
Τα «Φλεγραία Πεδία», αντί να ορθώνονται σε ένα παραδοσιακό ηφαίστειο, έχουν το σχήμα μιας ήπιας κοιλότητας διαμέτρου 12-14 χλμ. με καλντέρες που σχηματίζονται όταν εκρήγνυται ένα ηφαίστειο και καταρρέει.
Βρίσκονται σε απόσταση μιας ώρας με το αυτοκίνητο από το άλλο, γνωστότερο ηφαίστειο της Νάπολης, τον Βεζούβιο, και είναι ορατά μόνον από τον ουρανό. Όμως, μια πρόσφατη αύξηση των σεισμικών δονήσεων -άνω των 600, μόνον τον Απρίλιο- έχει θορυβήσει τους επιστήμονες.
Τα υπερηφαίστεια είναι ηφαίστεια που μπορούν να παραγάγουν τεράστιες εκρήξεις, φθάνοντας τη βαθμίδα 8 στη σχετική κλίμακα, και να εκτοξεύσουν υλικό άνω των χιλίων κυβικών χιλιομέτρων.
Ένα από τα επικίνδυνα χημικά στοιχεία που θα μπορούσαν να απελευθερωθούν στο σύννεφο της έκρηξης είναι το φθόριο, το οποίο, σε μεγάλες ποσότητες, μπορεί να καταστρέψει τα φυτά και να προκαλέσει ασθένειες στα ζώα.
Η νέα μελέτη, που εκπονήθηκε από κοινού από ακαδημαϊκούς του Εθνικού Ινστιτούτου Γεωφυσικής και Ηφαιστειολογίας της Ιταλίας (INGV) και του University College του Λονδίνου (UCL), διαπίστωσε ότι το ηφαίστειο έχει γίνει «πιο επιρρεπές σε ρήξη».
«Η νέα μας μελέτη επιβεβαιώνει ότι ο Campi Flegrei πλησιάζει όλο και πιο κοντά στη ρήξη», δήλωσε ο επικεφαλής συντάκτης της έρευνας, καθηγητής Γεωεπιστημών του UCL Κρίστοφερ Κίλμπερν.
Οι Αρχές έχουν εκπονήσει σχέδιο για την απομάκρυνση όσων ζουν στην περιοχή γύρω από το ηφαίστειο εντός τριών ημερών είτε με ίδια μέσα ή με λεωφορεία, τρένα και σκάφη. Το επίπεδο κινδύνου -πράσινο, κίτρινο, πορτοκαλί και κόκκινο- αναθεωρείται διαρκώς.
Αυτή τη στιγμή το Ποτσουόλι βρίσκεται στο κίτρινο. Η παράκτια πόλη έχει ανυψωθεί κατά σχεδόν τέσσερα μέτρα από τη δεκαετία του 1950, λόγω της πίεσης που ασκεί το μάγμα στο έδαφος από πάνω του, αναφέρει η μελέτη.
Για τον Μάουρο Αντόνιο ντι Βίτο, διευθυντή του Παρατηρητηρίου του Βεζούβιου, ο κίνδυνος είναι υψηλός, δεδομένου ότι υπάρχουν πυκνοκατοικημένες ζώνες στην περιοχή που θα δυσχεράνουν πιθανώς την απομάκρυνση των κατοίκων μέσω των στενών δρόμων. «Υπάρχουν περιοχές που αστικοποιήθηκαν χωρίς να ληφθούν υπόψη οι κίνδυνοι», είπε.
Ωστόσο, οι επιστήμονες δεν λένε ότι είναι αναπόφευκτη μια τεράστια έκρηξη του ηφαιστείου της κλίμακας που θα μπορούσε να προκαλέσει παγκόσμιο χειμώνα. Για να συμβεί αυτό, τα αέρια πρέπει να συσσωρεύονται ταχύτερα απ’ ό,τι μπορούν να διαφύγουν, και το μάγμα να μπορεί να κινείται γρήγορα μέσω του φλοιού, όπου έχει σχηματιστεί μια ρωγμή.
Οι επιστήμονες δεν μπορούν να γνωρίζουν με βεβαιότητα αν αυτές οι προϋποθέσεις πληρούνται μέχρι να συμβεί μια έκρηξη. Πρόσθεσαν ότι εάν εκραγεί το ηφαίστειο Campi Flegrei, είναι πιο πιθανό η έκρηξη να είναι μικρή παρά μεγάλη.
«Ισχύει το ίδιο για όλα τα ηφαίστεια που ήταν εν υπνώσει επί γενεές», λέει ο Στέφανο Καρλίνο, ερευνητής στο Παρατηρητήριο του Βεζούβιου. Τα Φλεγραία Πεδία ίσως μπουν σε μια νέα φάση ρουτίνας με ήπια άνοδο και υποχώρηση, όπως παρατηρείται σε παρόμοια ηφαίστεια ανά την υφήλιο, ή να επιστρέψουν απλώς σε «κατάσταση ύπνου». Δεν μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα τι θα συμβεί. Το σημαντικό είναι να είμαστε προετοιμασμένοι για όλα τα ενδεχόμενα».