Η Γερμανία αναπτύσσει μια εφαρμογή για να βοηθήσει τους ανθρώπους να εντοπίσουν το πλησιέστερο καταφύγιο σε περίπτωση πολέμου.
Η Σουηδία διανέμει ένα φυλλάδιο 32 σελίδων με τίτλο «Αν έρθει κρίση ή πόλεμος». Μισό εκατομμύριο Φινλανδοί έχουν ήδη κατεβάσει έναν οδηγό ετοιμότητας για περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.
Αν η προοπτική μιας ευρύτερης σύγκρουσης στην Ευρώπη φαντάζει μακρινή για πολλούς, ορισμένες χώρες τουλάχιστον το λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους -και, σύμφωνα με τον όρο που χρησιμοποιεί ο υπουργός Άμυνας της Γερμανίας, Μπόρις Πιστόριους, λαμβάνουν μέτρα για να γίνουν οι πληθυσμοί kriegstüchtig: έτοιμοι για πόλεμο.
Η πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει αυξήσει δραματικά τις εντάσεις ασφαλείας σε ολόκληρη την περιοχή της Βαλτικής, ωθώντας τη Φινλανδία και τη Σουηδία να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ. Η στρατιωτική ικανότητα, ωστόσο, δεν είναι το μόνο: οι πολίτες πρέπει επίσης να είναι προετοιμασμένοι.
«Ζούμε σε αβέβαιους καιρούς. Ένοπλες συγκρούσεις διεξάγονται αυτή τη στιγμή στη γωνιά μας στον κόσμο. Η τρομοκρατία, οι κυβερνοεπιθέσεις και οι εκστρατείες παραπληροφόρησης χρησιμοποιούνται για να μας υπονομεύσουν και να μας επηρεάσουν», αναφέρει ο πρόλογος του σουηδικού φυλλαδίου.
Διαθέσιμο και στα αγγλικά, προσθέτει ότι η συλλογική ανθεκτικότητα είναι απαραίτητη και ότι αν η Σουηδία δεχθεί επίθεση, «όλοι πρέπει να κάνουν το καθήκον τους για να υπερασπιστούν την ανεξαρτησία της Σουηδίας – και τη δημοκρατία μας … είστε μέρος της συνολικής ετοιμότητας της Σουηδίας για καταστάσεις έκτακτης ανάγκης».
Uneasy sign of the times as the Swedish🇸🇪 government issues all households with advice on how to prepare for war: English version https://t.co/tYoO46K0bB Mostly bland advice – echoes of “Protect and Survive” – what else can be said? but “… neither shall they learn war any more.” pic.twitter.com/gXa1vydRNu
— Alastair McIntosh (@alastairmci) November 29, 2024
Οι Σουηδοί είναι από καιρό εξοικειωμένοι με τέτοιου είδους φυλλάδια ενημέρωσης του κοινού: το πρώτο εκδόθηκε κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο.
Το τελευταίο συμβουλεύει, μεταξύ άλλων, για συστήματα προειδοποίησης, καταφύγια αεροπορικής επιδρομής, ψηφιακή ασφάλεια και πώς να χρησιμοποιούν οι πολίτες την τουαλέτα αν δεν υπάρχει νερό.
Συνιστά επίσης να διατηρείται μια καλή ποσότητα νερού στο σπίτι (και να ελέγχεται κάθε χρόνο αν είναι ακόμη ασφαλές), να υπάρχουν πολλές κουβέρτες, ζεστά ρούχα και εναλλακτική θέρμανση.
Επίσης, συνιστά στους πολίτες να προμηθευτούν ένα ραδιόφωνο με μπαταρία και να αποθηκεύουν πολλά τρόφιμα πλούσια σε ενέργεια και εύκολα στην ετοιμασία.
Η αντίδραση των κατοίκων της Σουηδίας ήταν ανάμεικτη. Ο Johnny Chamoun, 36 ετών, κομμωτής στη Solna, κοντά στη Στοκχόλμη, δήλωσε, σύμφωνα με τον Guardian, ότι είναι «καλό να είμαστε προετοιμασμένοι». Αλλά, είπε, ενώ το φυλλάδιο ήταν μια καλή ιδέα, δεν είχε αποτελέσει ιδιαίτερο θέμα συζήτησης.
«Στο κομμωτήριο δεν άκουσα πολλούς ανθρώπους να μιλούν γι’ αυτό. Μόνο ένας είπε ότι το είχε πάρει», είπε. «Δεν αγχώνονται ή κάτι τέτοιο». Αλλά η Muna Ayan, εργαζόμενη στον τομέα της υγείας από τη Στοκχόλμη, ανησυχούσε για το πόσο αδιάφοροι ήταν πολλοί Σουηδοί.
Έχοντας βιώσει από πρώτο χέρι τις συγκρούσεις στη Σομαλία, η Ayan δήλωσε ότι φοβήθηκε. «Φοβάμαι γιατί ξέρω τι σημαίνει πόλεμος – έχω επιβιώσει από πόλεμο», είπε, προσθέτοντας ότι είχε προμηθευτεί νερό, μπαταρίες, κεριά και βαζελίνη.
Προσπαθούσε επίσης να σκεφτεί πώς θα το έλεγε στα πέντε παιδιά της χωρίς να τα τρομάξει. Για τους ανθρώπους από τη Σομαλία, τη Συρία ή το Ιράκ, η συζήτηση για τις συγκρούσεις στη Σουηδία ήταν τραυματική, είπε.
«Εμείς που ήμασταν στον πόλεμο, δεν είμαστε καλά. Ανησυχούμε πολύ, γιατί αν γίνει πόλεμος ξέρουμε τι θα συμβεί. Στον πόλεμο έχουμε χάσει συγγενείς, κάποια παιδιά θα εξαφανιστούν».
Η Φατούμα Μοχάμεντ, υπεύθυνη επικοινωνίας για την υγεία στη Στοκχόλμη, δήλωσε ότι πολλές οικογένειες σε φτωχότερες περιοχές δεν είχαν τρόφιμα για την καθημερινή ζωή, πόσο μάλλον για να τα αποθηκεύσουν, ενώ άλλες προσπαθούσαν να μάθουν πού βρίσκονται τα τοπικά καταφύγια.
Είπε ότι θα ήθελε να δει περισσότερες πληροφορίες να παρέχονται στους ανθρώπους αυτοπροσώπως και όχι μόνο σε ένα φυλλάδιο.
Η διεύθυνση πολιτικής προστασίας της Νορβηγίας, DSB, έχει διανείμει ένα παρόμοιο φυλλάδιο στα 2,6 εκατομμύρια νοικοκυριά της χώρας.
«Ζούμε σε έναν ολοένα και πιο ταραγμένο κόσμο», αναφέρει, που επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή, τις ψηφιακές απειλές και «στη χειρότερη περίπτωση, από πολεμικές ενέργειες».
Το νορβηγικό φυλλάδιο συμβουλεύει τους ανθρώπους, για παράδειγμα, να κρατούν τουλάχιστον για μια εβδομάδα τρόφιμα που δεν φθείρονται, όπως «ψωμάκια, κονσερβοποιημένα όσπρια και φασόλια, κονσερβοποιημένα σάντουιτς, μπάρες, αποξηραμένα φρούτα, σοκολάτα, μέλι, μπισκότα και ξηρούς καρπούς».
Η Νορβηγία συμβουλεύει επίσης τους κατοίκους να προμηθεύονται βασικά φάρμακα -συμπεριλαμβανομένων των δισκίων ιωδίου, σε περίπτωση πυρηνικού συμβάντος- και, όπως και η Σουηδία, συστήνει στους πολίτες να έχουν πολλές τραπεζικές κάρτες και να διατηρούν στο σπίτι τους έτοιμο απόθεμα μετρητών.
Στη Φινλανδία, ένας διαδικτυακός οδηγός με τίτλο «Προετοιμασία για συμβάντα και κρίσεις» προσφέρει στους κατοίκους πληροφορίες και συμβουλές για οτιδήποτε, από διακοπές νερού έως πυρκαγιές, την κατάρρευση του διαδικτύου ή «πιο μακροπρόθεσμες κρίσεις … όπως στρατιωτικές συγκρούσεις».
Πιο πρακτικά, σε έναν ξεχωριστό ιστότοπο, τον 72tuntia.fi, η Φινλανδία – η οποία μοιράζεται σύνορα 830 μιλίων (1.340 χιλιομέτρων) με τη Ρωσία – ρωτά τους πολίτες της ευθέως: «Θα επιβιώσετε 72 ώρες;» σε μια σειρά από καταστάσεις κρίσης, καλώντας τους να υποβάλουν τόσο τις δεξιότητές τους όσο και τις προμήθειές τους σε μια σειρά δοκιμασιών.
Ο ιστότοπος έχει συμβουλές για την ενίσχυση της ψυχολογικής ανθεκτικότητας «ώστε να αυξήσετε την ικανότητά σας να αντεπεξέρχεστε σε δύσκολες συνθήκες», τη βελτίωση της προσωπικής ασφάλειας στον κυβερνοχώρο και την προστασία σε εσωτερικούς χώρους («Σφραγίστε πόρτες και παράθυρα. Ανοίξτε το ραδιόφωνο. Περιμένετε ήρεμα οδηγίες»).
Η Suvi Aksela από την εθνική ένωση γυναικών για την ετοιμότητα σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης (Nasta), η οποία συμμετέχει στην επιτροπή εμπειρογνωμόνων για τις 72 ώρες, δήλωσε ότι η επιτροπή εξέτασε το ενδεχόμενο να αυξήσει τη σύσταση της Φινλανδίας για την αποθήκευση τροφίμων σε προμήθειες μιας ολόκληρης εβδομάδας, όπως έκαναν η Σουηδία και η Νορβηγία.
Αλλά τελικά, η επιτροπή αποφάσισε να μην το πράξει, επειδή τα μηνύματα των 72 ωρών ήταν τόσο καλά εδραιωμένα στη Φινλανδία, είπε. «Οι 72 ώρες έχουν γίνει σήμα κατατεθέν εδώ στη Φινλανδία, οπότε δεν θέλαμε να το χαλάσουμε αυτό. Αλλά αυτό είναι μόνο το ελάχιστο».
Ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας ήταν ένα «κάλεσμα αφύπνισης» ακόμη και σε μια χώρα που ήταν προετοιμασμένη εδώ και καιρό, είπε: οι γυναίκες είχαν εγγραφεί σε μαθήματα ετοιμότητας, τα ραδιόφωνα μπαταρίας είχαν φύγει από τα ράφια και ερωτήσεις όπως «πόσο νερό έχετε στο σπίτι;» ή «έχετε σόμπα κατασκήνωσης;» είχαν γίνει «πιο συνηθισμένες».
Εν τω μεταξύ, η Γερμανία επικεντρώνεται στην αύξηση του αριθμού των καταφυγίων της, μετά από επίσημη εκτίμηση ότι η χώρα των 84 εκατομμυρίων κατοίκων διαθέτει λιγότερα από 600 δημόσια καταφύγια, τα οποία μπορούν να φιλοξενήσουν μόλις 480.000 άτομα.
Οι ειδικοί προβλέπουν ότι μια επίθεση από τη Ρωσία θα μπορούσε να είναι πιθανή μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια και η αναζήτηση έχει ξεκινήσει για κάθε δομή που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί εάν συνέβαινε ένα τέτοιο γεγονός, συμπεριλαμβανομένων των σταθμών του μετρό και των υπογείων δημόσιων γραφείων, σχολείων και δημαρχείων.
Τα γερμανικά νοικοκυριά έχουν κληθεί να προσαρμόσουν τα δικά τους υπόγεια, γκαράζ ή αποθήκες ή να ανασκάψουν παλιά καταφύγια, ενώ οι κατασκευαστές κατοικιών θα υποχρεωθούν νομικά να συμπεριλάβουν ασφαλή καταφύγια στα νέα σπίτια – όπως έχει ήδη κάνει η Πολωνία.
Η εφημερίδα Frankfurter Allgemeiner αποκάλυψε αυτόν το μήνα λεπτομέρειες ενός στρατιωτικού εγγράφου 1.000 σελίδων που απευθύνεται σε γερμανικές επιχειρήσεις -συμβουλεύοντάς τες, για παράδειγμα, να εκπαιδεύσουν επιπλέον οδηγούς φορτηγών- αλλά περιέχει και συστάσεις ετοιμότητας για ιδιώτες.