Όπως ένα καλό φλιτζάνι καφέ, η μουσική είναι μια εμπειρία που μπορεί να μας επηρεάζει για αρκετό καιρό μετά την «κατανάλωση» της.
Συχνά ακούμε μουσική, ακόμη και αυτή που δεν μας αρέσει, και μας «κολλάει». Γιατί συμβαίνει αυτό; Οι επιστήμονες λένε ότι οφείλεται στα earworms, τα «σκουλήκια του αυτιού».
Από όλους τους ήχους που συναντάμε, η μουσική φαίνεται να είναι η πιο εθιστική για τον εγκέφαλό μας.
Ενώ λέξεις και ήχοι μπορούν επίσης να μας επηρεάσουν, είναι λιγότερο πιθανό να παραμείνουν στο κεφάλι μας σε σύγκριση με τα τραγούδια, τα οποία τείνουν να έχουν επαναλαμβανόμενη δομή και επαναλαμβανόμενα μοτίβα.
Ο μεγαλύτερος προγνωστικός παράγοντας για το αν ένα τραγούδι θα μεταμορφωθεί σε earworm είναι ότι το πόσο πρόσφατα το ακούσατε – μερικές φορές το τραγούδι απλώς συνεχίζει να υπάρχει στο κεφάλι σας και μετά, δήλωσε η Kelly Jakubowski, αναπληρώτρια καθηγήτρια μουσικής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Durham στην Washington Post.
Η δημοφιλής μουσική, από τη φύση της, ακούγεται ξανά και ξανά.
Τα τραγούδια (και άλλα ερεθίσματα) στα οποία εκτιθέμεθα γίνονται πιο ευχάριστα με την πάροδο του χρόνου, μια ψυχολογική συμπεριφορά γνωστή ως «φαινόμενο της απλής έκθεσης».
Αλλά είναι η δημοφιλής μουσική πιασάρικη επειδή είναι δημοφιλής ή είναι δημοφιλής επειδή είναι πιασάρικη;
Για να αναλύσουν αυτό το πρόβλημα, οι ερευνητές έπαιξαν τραγούδια που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είχαν ακούσει ποτέ σε μια μελέτη του 2023.
Οι συμμετέχοντες άκουσαν κάθε τραγούδι διαφορετικό αριθμό φορών. Και όσο πιο συχνά άκουγε ο συμμετέχων ένα τραγούδι, τόσο πιο πιθανό ήταν να του «κολλήσει» την επόμενη μέρα, ακόμη και όταν δεν έπαιζε μουσική – ένα σημάδι ότι το τραγούδι έμεινε στον εγκέφαλο του.
«Αν ακούτε τραγούδια περισσότερο, είναι πιο πιθανό να γίνουν earworms», δήλωσε η Callula Killingly, μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Τεχνολογίας του Κουίνσλαντ και συγγραφέας της μελέτης.
Τα earworms είναι παράξενα «πλάσματα», αλλά οι επιστήμονες εξηγούν γιατί ορισμένα τραγούδια είναι πιο πιασάρικα από άλλα.
Τα τραγούδια που γίνονται earworms τείνουν να έχουν πιο γρήγορο ρυθμό, είπε η Jakubowski. «Οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να έχουν στο μυαλό τους χαρούμενα τραγούδια παρά λυπηρά», είπε.
Αλλά αυτό που μπορεί να έχει μεγαλύτερη σημασία είναι η «τραγουδισιμότητα» ενός τραγουδιού – πόσο εύκολο είναι και πόσο «αναγκασμένος» είσαι να τραγουδήσεις, έστω και μόνο στο κεφάλι σου.
«Κολλάει ένα τραγούδι στο κεφάλι σας επειδή αισθάνεστε υποσυνείδητα υποχρεωμένοι να τραγουδήσετε», δήλωσε η Killingly.
Τα earworms τείνουν να είναι απλά, σύντομα και επαναλαμβανόμενα (χαρακτηριστικά της δημοφιλής μουσικής).